Καλοκαίρι με Παιδιά: Οδηγός Επιβίωσης με Χιούμορ, Αγάπη και WiFi

Και πριν κρίνετε τον τίτλο μας, αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό το άρθρο με αγάπη και σεβασμό στο παιδικό καλοκαίρι, αλλά ταυτόχρονα με την αλήθεια των σύγχρονων παιδιών. Οπότε προσεγγίσαμε το άγχος, που έχουμε οι περισσότεροι γονείς για τον ελεύθερο χρόνο του καλοκαιριού και τη διαχείρισή του, με επιστημονικότητα μεν, με χιούμορ δε. Η Δρ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια, Ιδρύτρια & Επιστημονικά υπεύθυνη στο “Το Δέντρο της Θεραπείας” κ ΕΚΙΣΥΠ  Χιώνη Ασημίνα μάς λύνει κάθε απορία και “απαντά” σε κάθε αγωνία μας.

Με τι διάθεση ξεκινάει ένα παιδί το καλοκαίρι του;

Με τη χαρά του απολυμένου υπαλλήλου πριν τις διακοπές. Το σχολείο τελείωσε και όλα μοιάζουν δυνατά – από το να ξυπνήσει μεσημέρι μέχρι να περάσει 5 ώρες στο YouTube.

Tip: Δώστε τους χαρτί και μπογιές να σας δείξουν το καλοκαίρι που ονειρεύονται. Αν περιλαμβάνει και το κινητό, δεν είναι απαραίτητα κακό – είναι μέρος της εποχής τους.
Tip για κινητά: Τονίστε τη διαφορά «ξεκουράζομαι» και «λιώνω στην οθόνη». Κάντε το παιχνίδι: π.χ. ‘μία ώρα οθόνη – μία ώρα έξω.

Πρέπει τα παιδιά να αφήνουν τη σχολική ρουτίνα πίσω τους;

Ναι, αλλιώς θα γυρίσουν τον Σεπτέμβρη κουρασμένα και αγχωμένα. Η απομάκρυνση από τη ρουτίνα είναι ζωτική για να ξαναγαπήσουν τη μάθηση.

Tip: Μην τα πιέζετε να «κρατήσουν επαφή» με την ύλη. Δώστε τους επαφή με τον εαυτό τους.
Tip: Οι σχολικές πλατφόρμες να μείνουν… εκτός φόρτισης. Το tablet το καλοκαίρι είναι για μουσική, όχι για μαθηματικά.

Ξεκούραση ή προετοιμασία; Τι κάνουν οι γονείς;

Οι γονείς διχάζονται: Άλλοι διαβάζουν blog για καλοκαιρινή επανάληψη, άλλοι προσποιούνται πως το Σεπτέμβρη δεν θα ξαναέρθει ποτέ. Η λύση είναι ισορροπία – και λίγη… ψυχραιμία.

Tip: Μικρές επαναλήψεις τύπου «παίξαμε κρεμάλα με λέξεις της χρονιάς» είναι αρκετές.
Tip: Υπάρχουν και εφαρμογές με μαθησιακά παιχνίδια – αλλά με όριο. Όχι πριν τον ύπνο, όχι με άγχος.

Τι προτείνετε ανά ηλικία;

Για τα μικρότερα: πολύ παιχνίδι, νερό, άμμος και παγωτά.
Για τα μεγαλύτερα: παρεΐστικες δραστηριότητες, δημιουργικότητα και ελευθερία με κάποιες ήπιες επαναλήψεις.
Για εφήβους: αυτονομία, εκφραστικά μέσα (μουσική, βίντεο) και λίγο ύπνο… λίγο όμως.

Tip: Δώστε επιλογές, όχι εντολές. Π.χ. ‘Θες να γράψεις στο ημερολόγιο ή να φτιάξεις podcast διακοπών;’
Tip: Στα μεγαλύτερα παιδιά, κάντε διάλογο για την online παρουσία – όχι διάλεξη. Π.χ. «Τι ανεβάζεις και γιατί;».

Τι σημαίνει ψυχικά η ανάπαυλα;

Είναι το reset. Αφήνει χώρο για φαντασία, για βαρεμάρα που οδηγεί στη δημιουργικότητα, για εσωτερική ηρεμία.

Tip: Επιτρέψτε μέρες χωρίς σχέδιο. Η ψυχή μεγαλώνει όταν δεν υπάρχει πρόγραμμα.
Tip: Βάλτε ‘οθόνη-ελεύθερες ζώνες’ (π.χ. τραπέζι, ύπνος, παραλία). Μιμηθείτε το κι εσείς.

Αν χρειάζεται προετοιμασία, πότε και πώς;

Μέσα Αυγούστου, λίγο-λίγο. Όχι ασκήσεις – ιστορίες, quiz, επιτραπέζια με λέξεις και προβλήματα, κουβέντες για το τι θυμούνται απ’ τη χρονιά.

Tip: Φτιάξτε μαζί ένα ημερολόγιο για να μετράτε ‘παιχνίδια με λέξεις’ αντί για ασκήσεις.
Tip: Το κινητό δεν χρειάζεται να είναι το «βιβλίο καλοκαιριού». Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τεχνολογία, προτιμήστε ηχητικά βιβλία ή ντοκιμαντέρ.

Ποιο είναι το ιδανικό καλοκαίρι ανά ηλικία;

Για κάθε ηλικία, ιδανικό είναι ένα καλοκαίρι με: ξεκούραση, ανεμελιά, επαφή με φύση ή/και ανθρώπους, γέλια, αναμνήσεις.

Tip: Πείτε τους ότι θα θυμούνται αυτά τα καλοκαίρια όταν μεγαλώσουν – όχι τα tests.
Tip: Αν θέλουν να βγάζουν TikTok, ενθαρρύνετέ τα να φτιάξουν δικό τους ‘θερινό project’ (π.χ. βίντεο-ημερολόγιο, όχι scroll χωρίς νόημα).

Πώς να υπάρχει ελευθερία χωρίς να χαθεί η ασφάλεια;

Με 1-2 σταθερά σημεία μέσα στη μέρα: πρωινό μαζί, μια ρουτίνα ύπνου, λίγη κοινή δραστηριότητα. Η ασφάλεια κρύβεται στη συνήθεια.

Tip: Μιλήστε με τα παιδιά και αποφασίστε μαζί ποια 2-3 πράγματα θα μείνουν σταθερά.
Tip: Δώστε τους κάποιες ‘ώρες χωρίς WiFi’ – ιδανικά με διασκεδαστικές εναλλακτικές.

Ποια τα οφέλη από παππού-γιαγιά;

Παίρνουν άνευ όρων αποδοχή, χρόνο να είναι απλώς ‘παιδιά’ και μνήμες που γράφονται βαθιά. Οι παππούδες λένε ιστορίες – κι αυτό είναι ψυχική τροφή.

Tip: Συνεννοηθείτε μαζί τους – για όρια σε φαγητό, ύπνο, και… οθόνες.
Tip: Αν οι παππούδες τους αφήνουν ελεύθερα στο κινητό, βάλτε εσείς ‘χρυσούς κανόνες’ πριν φύγουν (π.χ. apps επιτρεπόμενα και ώρες χρήσης).

Μάθηση με φυσικό τρόπο;

Μέσα από τη φύση, το ταξίδι, το παιχνίδι, τις ερωτήσεις, τις παρατηρήσεις, τα λάθη. Το παιδί μαθαίνει ακόμα κι όταν κοιτάει ένα σύννεφο.

Tip: Παίξτε ‘τι βλέπεις – τι θυμάσαι’ μετά από κάθε βόλτα ή εκδρομή.
Tip: Τραβήξτε μαζί φωτογραφίες και φτιάξτε slideshow ή ημερολόγιο διακοπών – μια όμορφη, δημιουργική χρήση κινητού.

Συναισθηματική προετοιμασία για Σεπτέμβρη;

Ξεκινά ήπια: αγορά σχολικών, συζήτηση για την τάξη, συναντήσεις με φίλους από το σχολείο, υπενθύμιση ικανοτήτων.

Tip: Μιλήστε με θετικό τόνο – όχι ‘πρέπει’, αλλά ‘ανυπομονείς για…’
Tip: Περιορίστε τη χρήση οθονών λίγες μέρες πριν το σχολείο για επαναφορά στον ρυθμό. Προτιμήστε δραστηριότητες offline ή μουσική.

Υπερβάλλουμε οι γονείς;

Ναι. Είναι φυσικό να θέλουμε το καλύτερο, αλλά τα παιδιά δεν είναι πρότζεκτ. Είναι άνθρωποι που μαθαίνουν οργανικά, όχι με Excel.

Tip: Ρωτήστε λιγότερο «τι έμαθες;» και περισσότερο «πώς νιώθεις»;
Tip: Δείτε ένα meme ή βίντεο που αγαπάνε. Η επαφή χτίζεται μέσα απ’ τη γλώσσα τους.

Τι κρατάει ένα παιδί από ένα χαλαρό καλοκαίρι;

Μνήμες, γεύσεις, μυρωδιές, γέλια, ανεμελιά. Τα άυλα πράγματα που το γεμίζουν σιγά-σιγά αυτοπεποίθηση και ανθεκτικότητα.

Tip: Κρατήστε μαζί ένα «βιβλίο καλοκαιρινών αναμνήσεων» με σχέδια, φωτογραφίες, λόγια.
Tip: Αν τραβήξουν βίντεο – ζητήστε να το δείτε μαζί. Είναι ευκαιρία για σύνδεση και όχι μόνο καταγραφή.

Τι κάνουμε με τα κινητά, το ίντερνετ και τα social;

Δε μπορούμε να τα εξαφανίσουμε – μπορούμε όμως να τα συνυπάρξουμε. Κανόνες με σεβασμό, διάλογος με κατανόηση, και συμμετοχή χωρίς ενοχές.

Tip: Φτιάξτε μαζί ‘συμβόλαιο καλοκαιρινού WiFi’ – με ώρες, όρια και χώρο για διαπραγμάτευση.
Tip: Μιλήστε τους για την ποιότητα – «τι βλέπεις και τι σου προσφέρει;» αντί για «κλείσε το τώρα». Έτσι τους μαθαίνετε επιλογή, όχι υπακοή.

Χιώνη Ασημίνα

Δρ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια 

Ιδρύτρια & Επιστημονικά υπεύθυνη στο “Το Δέντρο της Θεραπείας” κ ΕΚΙΣΥΠ