Εικονογράφηση παιδικών βιβλίων & παραμυθιών: Τι σημαίνουν για την παιδική φαντασία

Ο Νίκος Πολυχρονόπουλος είναι εικονογράφος παιδικών- και όχι μόνο- βιβλίων. Παράλληλα δημιουργεί καρικατούρες και ασχολείται με το video animation σε σχέση με την τέχνη της εικονογράφησης.

Η πρώτη επαφή με την εικονογράφηση ήρθε στη ζωή του, όταν ήταν φοιτητής κερδίζοντας σ’ έναν διαγωνισμό με έπαθλο την εικονογράφηση του βιβλίου του Δημόκριτου Τσουκάπα, με τίτλο: «Του Ουρανού τα Παραμύθια». Για εκείνον οι εικόνες ενός βιβλίου είναι «το καταφύγιό του, για να δραπετεύει από τη γκρίζα πραγματικότητα και να φαντάζεται έτσι του δικούς του κόσμους». Για ένα παιδί όμως;

Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο, που μιλάει περισσότερα στα μικρά παιδιά ανά ηλικία;

Πιστεύω πως η Γλώσσα των Σχημάτων είναι αυτό που μιλάει στα παιδιά. Το πρώτο πράγμα που βλέπει ο αναγνώστης/θεατής, είναι η σιλουέτα των χαρακτήρων (που αποτελείται από τα βασικά σχήματα) και στη συνέχεια από τα σχήματα που περιέχει ο χαρακτήρας ή το τοπίο.

Τα παιδιά αναπτύσσουν τη φαντασία τους περισσότερο μέσα από τις εικόνες ή το κείμενο;

Μολονότι είναι γεγονός πως το πρώτο πράγμα που βλέπουν τα παιδιά είναι η εικόνα, θα ήμουν άδικος αν υποστήριζα ότι το κείμενο παίζει «δεύτερο» ρόλο… Και τα δύο (κείμενο και εικόνα) τα βλέπω ως δύο ισάξιους στυλοβάτες ενός μεγαλόπρεπου ναού.

Ποιος «οδηγεί» τη φαντασία στο παιδικό βιβλίο: Η εικόνα ή ο λόγος;

Υποστηρίζω πως και τα δύο οδηγούν παράλληλα τη φαντασία στο παιδικό (και όχι μόνο) βιβλίο. Εικόνα και λόγος, αλληλοσυμπληρώνονται.

 

Τι είναι για εσένα η φαντασία και πώς τη μεταφράζεις σε εικόνα;

Προσωπικά, η φαντασία, είναι κάτι ιερό. Είναι η πύλη του κόσμου για το πώς βλέπει κάποιος/κάποια οτιδήποτε. Ευτυχώς η Τέχνη έχει την δύναμη να μεταφράσει τους κόσμους σε εικόνες και οι λεκτικές περιγραφές βοηθούν στη μετάφραση τους, αλλά δεν περιορίζονται μόνο στις λέξεις.

 

Εικονογράφηση παιδικού βιβλίου: Πως γίνεται

Αφού ο εικονογράφος έχει μελετήσει αρκετές φορές το κείμενο και κατανοήσει το μήνυμά του, ξεκινάει με τα προσχέδια (γρήγορα σκίτσα με απλές γραμμές) για το πώς θα είναι οι χαρακτήρες και γενικότερα τα σημαντικά στοιχεία της ιστορίας του βιβλίου. Από τη στιγμή που ο/η συγγραφέας θα κατασταλάξει στα προσχέδια, ο εικονογράφος προχωράει στα προσχέδια της εικόνας της σελίδας ή σαλονιού. Στη συνέχεια στα προσχέδια χρωμάτων (οι επιλογές χρωματικής παλέτας) και τέλος στην τελική εικονογράφηση του θέματος. Εννοείται πως σε όλα αυτά τα στάδια ο εικονογράφος οφείλει να είναι σε συνεχή επαφή με τον/την συγγραφέα.

 

Από τι στοιχεία εμπνέεσαι κυρίως για την εικονογράφηση ενός παιδικού βιβλίου ή παραμυθιού (π.χ. ο τόπος, ο χρόνος, οι κεντρικοί ήρωες, το δίδαγμα του βιβλίου);

Από οτιδήποτε! Κυριολεκτικά!

Ποια είναι η δική σου φιλοσοφία για την έκφραση μέσα από εικονογράφηση;

Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό, που έχει τη δυνατότητα να μπορεί να εκφράζεται μέσα από εικόνες. Είναι ένα μαγευτικό ταξίδι, μια υπέροχη διαδρομή που με τη δύναμη της φαντασίας αποτυπώνονται τα συναισθήματα και τα μηνύματα σε μια επιφάνεια (είτε καμβάς, είτε χαρτί, είτε ψηφιακό πρόγραμμα στον Η/Υ). Με άλλα λόγια, το θεωρώ σαν μια ιερή αποστολή.

 

Οι εικόνες των παραμυθιών και τα μαγικά πλάσματα

Στην ερώτηση ασπρόμαυρα ή έγχρωμα παραμύθια, ο Νίκος απαντάει ότι εξαρτάται ξεκάθαρα από το ύφος και το μήνυμα του παραμυθιού.

«Είμαι σίγουρος ότι το μήνυμα μπορεί κάλλιστα να αποδοθεί με λίγα ή και καθόλου χρώματα στην εικονογράφηση, ωστόσο δε θα ήθελα να υποτιμήσω την σαγηνευτική δύναμη των χρωμάτων».

Ποιο είναι το πιο φανταστικό πλάσμα, που έχεις σχεδιάσει μέχρι τώρα;

Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, αλλά το θυμάμαι ακόμα: Σε μια προσωπική ζωγραφιά ήταν ένας Τυφλός Ιππότης, με μια ιδιαίτερη πανοπλία, όπου το κεφάλι του ήταν όλο καλυμμένο μ’ ένα περίεργο κράνος, εκτός από την περιοχή του φυτρώνουν τα γένια του όπου αυτά μπορούσαν να βλέπουν τα αισθήματα των ανθρώπων και να τα «φιλτράρουν» από το ψέμα… Τώρα μου έρχεται να τον ξαναζωγραφίσω!

 

Αν ένα παιδί ζωγράφιζε τη φαντασία, τι πιστεύετε ότι θα έφτιαχνε;

Σαν μια υποκειμενική ματιά, θα μπορούσε να την απεικονίσει ως μια μεγαλόπρεπη γυναίκα, με πολύ μακριά μαλλιά αλλά να μην έχει στόμα και μύτη. Μόνο μάτια. Τα μάτια δε λένε ποτέ ψέματα. Το ίδιο και η φαντασία. Και τέλος, αντί για μακρύ φόρεμα να κυλάνε άστρα και γαλαξίες.